Marka Michelin jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych marek w co najmniej dwóch, zupełnie odmiennych branżach – motoryzacji i gastronomii. Jak to się stało, że firma produkująca opony przyznaje najważniejsze wyróżnienie kulinarne świata i czy faktycznie jest ono tak ważne dla restauratorów?
Od opon do gwiazdek
Historia firmy Michelin rozpoczyna się wraz z początkami motoryzacji. Przełom wieków XIX i XX to przede wszystkim rewolucja przemysłowa, która dała początek wielu wynalazkom, z których korzystamy do dziś. Bracia Andre i Eduardo Michelin nie byli wynalazcami, ale potrafili doskonale ocenić, które wynalazki na zawsze zapiszą się w historii motoryzacji. Tak właśnie było z oponami, które już w XIX wieku produkowali na skalę przemysłową, korzystając z patentów i pomysłów najlepszych wynalazców. Konkurencja była jednak bardzo duża i niemal każdego roku pojawiały się pomysły, jak doprowadzić do perfekcji koło samochodowe. Przewagą braci okazał się talent marketingowy. Chociaż ich produkt nie był najdoskonalszy i wymagał ciągłych poprawek, potrafili wypromować go do tego stopnia, że w ciągu dwóch lat wszyscy wiedzieli, że najlepsze opony produkują zakłady braci Michelin. Kilka lat po sukcesie opony pneumatycznej Andre Michelin postanowił stworzyć przewodnik po Francji, który miał pomóc rosnącej liczbie kierowców odnaleźć w drodze przydatne miejsca: punkty napraw, stacje benzynowe, hotele i restauracje. Samochody dzięki nowym rozwiązaniom zyskiwały coraz większe zasięgi i wydawać się mogło, że przewodnik będzie się cieszył ogromnym zainteresowaniem. Niestety przez dwadzieścia lat od pierwszego wydania nikt o nim nie mówił i nikt go nie traktował poważnie. Czarę goryczy przelał widok w jednym z warsztatów, gdzie Andre zobaczył jak sterta przewodników podpiera chwiejący się stół. Bracia nie zrezygnowali jednak z jego wydawania. Wprowadzili wiele istotnych zmian, które polegały przede wszystkim na tym, że przestał być darmowy, zrezygnowano z reklam, a zamieszczane informacje były zwięzłe i praktyczne. Sześć lat później wprowadzono słynne “gwiazdki”, które w trójstopniowej skali oceniają najlepsze restauracje. Od tamtej pory przewodnik braci Michelin jest najbardziej rozpoznawalnym przewodnikiem świata, a właściciele restauracji nowe wydania otwierają drżącymi dłońmi.
Gwiazdki, sztućce i Bib Gourmand
Dziś przewodnik Michelin proponuje swoim czytelnikom 1900 restauracji, które znajdują się na całym świecie (większość z nich znajduje się w Europie, a blisko 1/4 we Francji). Na karty czerwonego przewodnika (istnieje również wersja zielona dotycząca atrakcji turystycznych) nie jest łatwo trafić. Dzieje się to za sprawą anonimowych wizyt, które mają ocenić to, jak lokal pracuje na co dzień. Pod ocenę są brane różne kryteria, które potem są wyrażane w przewodniku za pomocą symboli:
- I gwiazdka – przyznawana restauracjom wartym odwiedzenia, jeżeli znajdziemy się w danym mieście. Otrzymują ją lokale, które są ponadprzeciętne w swojej kategorii i oferują poziom, który odróżnia je od innych. Do tej pory tylko dwie polskie restauracje otrzymały taką ocenę.
- II gwiazdki – przypisuje się restauracjom, do których warto nadłożyć drogi, żeby poznać ich ofertę. Dwie gwiazdki wyróżniają całokształt – zarówno walory kulinarne, jak i samo miejsce oraz obsługę,
- III gwiazdki – taką ocenę otrzymują restauracje, które mogą być celem podróży i warto wybrać się specjalnie w te miejsca. W przewodniku można znaleźć 105 restauracji, które otrzymały najwyższą ocenę (na szczęście większość z nich znajdziemy w Europie).
Poza gwiazdkami przewodnik Michelin docenia obiekty gastronomiczne dodatkowymi wyróżnieniami:
- sztućce Michelin (łyżka i widelec) – przyznawane są za jakość potraw, atmosferę, wystrój i obsługę w pięciostopniowej skali,
- Bib Gourmand – symbol maskotki firmy Michelin, którym oznacza się lokal oferujący bardzo dobry stosunek jakości do ceny.
Każdy medal ma dwie strony
Przewodnik Michelin to w praktyce prawie tysiącstronicowa publikacja w języku angielskim, która kosztuje ok. 100 zł. Nie jest drukowana dziś w dużych nakładach i nie cieszy się dużym gronem czytelników. Istnieje jednak elektroniczna wersja z interaktywną mapą, gdzie odnajdziemy wszystkie miejsca z przewodnika. Każdego roku, gdy publikowana jest nowa edycja przewodnika – tworzy się spore zamieszanie w branży, któremu towarzyszą wielkie emocje. Dla francuskich, znanych i prestiżowych restauracji gwiazdki Michelin to być albo nie być. Zdarzały się sytuacje, gdy po odebraniu gwiazdek restauracje całkowicie traciły klientów i były zmuszone do zamknięcia lokalu. Coraz częściej się zdarza, że szefowie kuchni sami rezygnują z wyróżnienia dla większego spokoju i komfortu pracy. W tym roku firma Michelin, jako wydawca, została pozwana przez francuskiego restauratora za odebranie gwiazdki i wywołane tym straty wizerunkowe.
Popularność i prestiż gwiazdek Michelin to przede wszystkim 119 lat tradycji. Dzięki konsekwentnym działaniom z pewnością jeszcze przez wiele lat będzie to najważniejsze, choć de facto anonimowe wyróżnienie w branży gastronomicznej.
