Badania wskazują, że osoby neuroatypowe często napotykają trudności w spełnianiu oczekiwań pracodawców. Ich zachowania odbiegają bowiem od utartych wyobrażeń o idealnym pracowniku. A może zamiast traktować te różnice jako brak dopasowania, spojrzeć na nie jak na wyjątkowe atuty, które mogą wzbogacić i urozmaicić zespół? Jakie wartości i korzyści może przynieść neurozróżnicowanie w miejscu pracy? Czy może stanowić istotny czynnik budujący przewagę konkurencyjną hoteli i restauracji? Jak skutecznie je wdrażać i rozwijać w branży HoReCa? Na te pytania jako psycholog, trener biznesu, psychoterapeuta i hotelarz chciałbym odpowiedzieć.
Neuroróżnorodność to pojęcie, które w świecie biznesu staje się coraz bardziej istotne. Firmy, które potrafią dostosować swoje środowisko pracy do różnorodnych potrzeb pracowników, czerpią z tego wymierne korzyści. Niestety, w branży hotelarskiej temat ten pozostaje niemal nietknięty. W obliczu wyzwań związanych z rekrutacją i utrzymaniem pracowników warto zastanowić się, jak neuroróżnorodność może stać się atutem hotelu czy restauracji.
Czym jest neuroróżnorodność?
Termin został wprowadzony przez socjolożkę Judy Singer, badającą spektrum autyzmu. Dawniej mówiono o autyzmie jako o chorobie, wymagającej leczenia – sugerując, że jest to zjawisko patologiczne, stygmatyzując i umniejszając. Dziś rozumiemy, że spektrum autyzmu, ADHD, dysleksja, dyskalkulia, dyspraxia, czy inne różnice neurologiczne nie są deficytami, lecz alternatywnymi sposobami funkcjonowania.
Podobnie jak leworęczność – nie jest ona zaburzeniem, ale odmiennym sposobem funkcjonowania mózgu. Mimo że większość ludzi jest praworęczna, osoby leworęczne świetnie odnajdują się w świecie – wystarczy stworzyć dla nich odpowiednie warunki. Jako gitarzysta i rockandrollowiec wiem, że proste dostosowanie gitary dla osób leworęcznych pozwoliło nam usłyszeć kompozycje Nirvany, Black Sabbath, Beatlesów czy Jimmy’ego Hendrixa. Przyznacie, że dorobek muzyczny ludzkości straciłby, gdyby wyłączyć z niego te kapele. Tak samo jest z osobami neuroatypowymi – odpowiednie podejście sprawia, że mogą rozwinąć skrzydła i wnieść wartość do organizacji. Jednak jeszcze kilka dekad temu osoby leworęczne były stygmatyzowane , nazywane „mańkutami” i zmuszane do dostosowania się do praworęcznego świata. Nie popełniajmy tego samego błędu, jeśli chodzi o inne różnorodności neurologiczne.
Neuroróżnorodność w hotelarstwie i gastronomii.
Hotelarstwo i gastronomia opierają się na różnorodnych kompetencjach: umiejętności interpersonalnych, skrupulatności, analityce, kreatywności, zdolność do działania w dynamicznym środowisku. Osoby neuroatypowe często wyróżniają się w tych obszarach – mają swoiste „supermoce” – wystarczy spojrzeć na ich potencjał zamiast skupiać się jedynie na trudnościach, które niewątpliwie także u nich występują.
Przykłady? Osoby ze spektrum autyzmu mogą doskonale odnajdywać się w zadaniach wymagających powtarzalności i precyzji, np. w zarządzaniu rezerwacjami czy kontrolowaniu jakości oraz revenue managemencie. Osoby z ADHD świetnie sprawdzają się w kreatywnych rolach, takich jak event managerowie czy specjaliści ds. doświadczeń gości. Z kolei osoby wysoko wrażliwe, które często wykazują ponadprzeciętną empatię, mogą być idealnymi concierge’ami czy pracownikami recepcji.
Jeśli jednak w wyniku braku świadomości, zaniedbania lub niewystarczającej wrażliwości – nie zauważymy różnic i nie włączymy ich w zespół – traktując wszystkich tak samo – możemy przede wszystkim pokrzywdzić osoby neuroatypowe przydzielając je do obszarów dla nich nieodpowiednich. Stawianie osoby ze spectrum autyzmu na recepcji to niczym wciskanie osobie leworęcznej długopisu w prawą rękę. Widziałem to wielokrotnie: pracownik się męczy, menedżer frustruje, a gość nie dostaje jakościowej obsługi. I wszyscy są zdziwieni „co jest nie tak”? Po drugie taki stan rzeczy – jak np. rozwijanie osoby z ADHD w kierunku pracy administracyjnej, biurowej statecznej i analitycznej – może trwale zmęczyć, sfrustrować i obniżyć wyniki całego działu. Po trzecie w tym podobnych przypadkach stracimy możliwość wykorzystania wyjątkowego potencjału naszych pracowników.
I tu pojawia się kluczowa kwestia – jeśli branża hotelarska i gastronomiczna nie nauczy się wykorzystywać tych potencjałów, straci wyścig o najlepszych ludzi. Dziś rynek pracownika wymaga od hoteli nie tylko atrakcyjnych pensji, ale też otwartego podejścia do różnorodności. Ludzie chcą pracować w miejscach, które pozwalają im rozwijać się na ich własnych zasadach. Hotele, które to zrozumieją, będą miały przewagę konkurencyjną nie tylko w zarządzaniu talentami, ale też w obsłudze gości – bo zespoły włączające są bardziej empatyczne, elastyczne i nastawione na rozwiązywanie problemów.
Branża hotelarska polega na tworzeniu wyjątkowych doświadczeń – a te wymagają różnorodnych perspektyw i talentów. Neuroróżnorodność może stać się kluczowym atutem w budowaniu zespołu, który lepiej rozumie i obsługuje gości o różnych potrzebach.
Jak świadomie wdrażać neuroróżnorodność w hotelarstwie i gastronomii?
- Edukacja menedżerów – szkolenia pomagają liderom lepiej rozumieć neuroróżnorodność i dostosowywać swoje podejście do każdego członka zespołu.
- Zmiana sposobu rekrutacji – zamiast szukać „wszechstronnie idealnego kandydata”, warto skoncentrować się na indywidualnych talentach i mocnych stronach danej osoby w obliczu konkretnych zadań jakie przed nią staną.
- Elastyczność w środowisku pracy – bardzo ważne jest dostosowanie warunków pracy do różnorodności neuronalnej np. stworzenie cichszej przestrzeni dla osób wysoko wrażliwych lub open space dla osób ekstrawertywnych i pobudliwych.
- Otwartość na rozmowę – neuroróżnorodni pracownicy często potrzebują jasnej komunikacji i zrozumienia swoich wyzwań, dobrze by znaleźli w dziale HR osoby przygotowane na taki dialog.
- Wykorzystanie talentów – zamiast skupiać się na trudnościach i deficytach, warto zastanowić się, jak dany pracownik i jego „supermoc” może najlepiej przyczynić się do sukcesu organizacji.
Neuroróżnorodność to przyszłość dla zespołów branży HoReCa.
Dobre praktyki włączania neuroróżnorodnych osób do zespołu są już standardem w wielu branżach – czas, aby również HoReCa nadrobiła zaległości. Pracownicy przyszłości nie biorą się znikąd – to dzisiejsi studenci i młode pokolenia, które już teraz mają inną świadomość i podejście do neuroróżnorodności i inkluzywności. Włączenie tego podejścia do hotelarstwa nie tylko przyciągnie nowe talenty, ale także wzmocni zespoły i stworzy bardziej przyjazne środowisko pracy.
Branża hotelarska musi otworzyć się na neuroróżnorodność. Nie dla modnej etykietki „inkluzji”, ale dla realnych korzyści biznesowych i ludzkich. Pracownicy to nie tylko CV, doświadczenie i kompetencje twarde – to również sposób myślenia, przetwarzania informacji, interakcji z światem. Jeśli dostrzeżemy ten potencjał, hotele staną się miejscami, w których nie tylko goście, ale i pracownicy czują się dobrze.
Firmy, które to zrozumieją, nie tylko zatrudnią zdolnych ludzi, ale stworzą kulturę, do której chętnie będą dołączać ci, dla których wartości inkluzywne są ważne. Dziś rynek pracy jest konkurencyjny, a młode pokolenia chcą pracować tam, gdzie czują się akceptowane.
Ale uwaga – neuroróżnorodność to nie tylko modny trend employer brandingowy. Nie chodzi o to, by deklarować inkluzywność na plakatach, ale faktycznie wdrażać rozwiązania, które sprawiają, że pracownicy mogą wykorzystywać swój potencjał. To inwestycja, która procentuje – dla firmy, dla zespołu i dla gości. Dlatego właśnie z takim przekonaniem oferuję szkolenia z zakresu zarządzania neuroróżnorodnością w hotelu i restauracji.
W świecie, gdzie liczy się gościnność najważniejszy jest człowiek – niezależnie od tego, jak jego mózg przetwarza rzeczywistość. Neuroróżnorodność to szansa na innowację, lepszą obsługę gości i stworzenie zespołu, który naprawdę rozumie różnorodność ludzkich doświadczeń.
O autorze:
Kamil Czajkowski – psycholog, trener biznesu, coach ICF, terapeuta poznawczo-behawioralny, doświadczony menedżer i hotelarz.
